Halley kuyruklu yıldızı yaklaşıyordu. Dünya’daki tüm gökyüzü severler bu heyecana kapılmış ve 76 yılda bir geçen bu kuyruklu yıldızı görmek için sabırsızlanıyordu. Peki ya Türkiye’de yaşayan meraklı insanlar?
ODTÜ’de farklı bölümlerde okuyan bir grup hevesli genç harekete geçti. Ellerindeki ve okulun kütüphanesindeki kitapları kurcalayarak hem bilgi edinip, hem de bu dünyaca ünlü fenomeni yakalamak için çaba harcadılar. Yaptıkları ve daha sonra tarihe, Birinci Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenliği olarak geçecek olan etkinlik sonrasında, gökyüzüne meraklı bu bir grup üniversite öğrencisinin aralarındaki bağın nereye varacağı belli olmuştu. Sonraki yıllarda da çalışmalarını sürdürebilmek için bir topluluk kurmaya karar verdiler: ODTÜ Amatör Astronomi Topluluğu.
Fizik Bölümü’nde kendilerine destek olacak hocaları aramaya başladılar. Şimdilerde tecrübe dolu ak saçlarıyla Çanakkale Üniversitesi’nden yakın zamanlarda emekli olmuş öğretim görevlisi Prof. Dr. Osman Demircan, o dönemde; akademik kariyerine yeni başlamış bir akademisyendi ve topluluğun kaderini değiştirecek dilekçeyi yazdı. ODTÜ Amatör Astronomi Topluluğu, kurulması için gereken akademik desteği almış, ODTÜ tarafından şu anda Fizik Bölümü Kantini olarak kullanılan kulübe, topluluğa tahsis edilmişti. Türkiye’nin ilk Amatör Astronomi Topluluğu bu şekilde kurulmuş oldu.
Yıllar boyunca ODTÜ-AAT; bünyesinden yüze yakın bilim yazarı, bilim insanı, gökyüzü fotoğrafçısı ve yüzlerce öğretmen çıkardı. ODTÜ Fizik Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Sinan Kaan Yerli, Kanada’da bulunan British Colombia Üniversitesi Profesörü Bülent Uyanıker, uzun yıllar Bilim ve Teknik dergisinde yazılar yazmış, şu anda Bilim Çocuk dergisi editörlüğünü yapan Alp Akoğlu ve NASA tarafından yapılan yarışmalarda onlarca defa ödül almış, şu anda gökyüzü fotoğrafçılığı konusunda en önemli kurum olan “The World At Night (TWAN)” grubunda fotoğrafçı olan Tunç Tezel, topluluk içinde aktif olarak bulunup, sonrasında buraya harcadıkları vakit sayesinde önemli yerlere gelmiş eski üyelerimizden yalnızca birkaçıdır. Bu isimler haricinde, dönemin Türkiye Astrofizik camiasının Prof. Dr. Mehmet Ali Alpar, Prof. Dr. İbrahim Küçük gibi isimler de topluluğa uzunca yıllar akademik danışmanlık yaptı.
ODTÜ-AAT üyelerinin eksik gördüğü bir nokta daha vardı. 90’lara doğru Türkiye’de astronomi ve astrofizik alanında yayın yapan hiçbir dergi bulunmamaktaydı. Bilim ve Teknik, genel kapsamıyla bu eksiği gidermeye kimi zaman yetiyordu ancak, o dönemin ODTÜ’lü yıldız çocukları (bizler, topluluk üyeleri olarak kendimize “yıldız çocuğu” diyoruz), Türk Astronomi Derneği (TAD) ile bir araya gelip, darbe yıllarının ardından uzunca süredir çıkarılmayan “Gökyüzü Bülteni” dergisini yeniden hayata getirmeyi amaçladılar. ODTÜ’nün karmaşık bürokrasisi ile yaşanan bir takım sıkıntıların ardından, basılı yayın olarak “Gökyüzü” ortaya çıktı. Dergi, 10 yıl kadar bir süre boyunca, tümüyle ODTÜ-AAT tarafından yazılıp, tasarlanıp, basıldı. Şimdilerde Gökyüzü Bülteni’ne, elektronik dergi olarak ücretsiz bir şekilde TAD web adresinden ulaşılabilir. ODTÜ-AAT, hala yazıların bir kısmını hazırlamaya devam ediyor.
Amatör Astronomi Nedir?
Astronomi; uzay, evren ve gökyüzü ile ilgilenen, Dünya’mız dışında bulunan bütün evren olaylarını bir bütün olarak inceleyen bilim dalıdır. Diğer gezegenlerin yüzeyini inceleyen Astrojeoloji, Dünya dışı yaşamı araştıran Astrobiyoloji, gök cisimlerinin hareketleriyle genel özelliklerini gözlemleyip evren hakkında var olan bilgiyi artırmayı amaçlayan astrofizik gibi alanları içinde barındırır.
Ancak bunlar, akademik bilimsel alanlardır. Bunun haricinde, bir teleskop yahut dürbünle gökyüzüne bakmak, gök cisimlerini izlemek güzel bir hobidir ve herhangi bir akademik bilgi birikimi gerektirmez. İşte amatör astronomi, akademik işlerin yanı sıra, çoğunlukla zevk için, yeni şeyler öğretmek ve öğrenmek için gökyüzüne bakan herkesin içinde bulunduğu bir alandır.
ODTÜ-AAT’ın organize ettiği Astronomi Haftası etkinliklerinin üçüncüsünün organizasyon komitesi. Sonraları bu etkinlik, ODTÜ’nün ders yükünün artırılmasıyla paralel olarak “Astronomi Günleri” ve son olarak “Astronomi Günü” haline geldi.
İnternet çağına girildiğinde, astronomi alanında Türkçe yayın yapan ilk web adreslerinden biri olan gokyuzu.org adresi, o dönemin “yıldız çocukları”nca alındı. Yıllardır basılı yayınlarla, sempozyumlar, derslerle elinden geldiğince çaba harcayan topluluk, sonradan zaman içerisinde astronomi camiasının bir yıllığı haline geldi. Günümüzde Türkiye’de astronomi ile ilgili en çok tıklanan üçüncü web adresi, şimdiki yıldız çocukları olan bizler tarafından güncel tutulmaya devam ediyor.
Topluluğun şu anki ekibi olarak, bu büyük mirasa yaraşır bir topluluk yaratmaya çalışıyoruz, okullara seminerlere, gözlemlere gidiyoruz, internette bilimle ilgili her alanda insanlara destek olmaya çalışıyoruz, yazılar yazıyoruz. Geçtiğimiz yıl Şubat ayında ODTÜ’de gerçekleştirilen Ulusal Astronomi Kongresi’nde, topluluğumuz organizasyon komitesini oluşturdu. Sonrasında yapılan Ulusal Astronomi Öğretmenleri Semineri organizasyon ekibinde yer aldık. Bu sene Eylül ayında Erzurum Atatürk Üniversitesi’nde yapılacak olan Ulusal Astronomi Kongresi’nde, önceki emeklerimizden ötürü yeniden organizasyon komitesinde bulunuyoruz. En son, 12 Mart Cumartesi günü, topluluğumuzun kuruluşunun 30’uncu yılını anmak amacıyla bir sempozyum gerçekleştirdik. Gerçekleştirilen bu sempozyumun ardından da, daimi üyelerimizle (topluluğumuzun eski üyeleri kendilerini bu şekilde tanımlamaktadır), hep beraber bir kokteyl verdik. 30 yılın çeşitli dönemlerinde topluluğun idaresinden sorumlu kişiler bir araya geldi, hasret giderdi, kimi zaman duygusal anlar yaşandı.
Topluluğumuz, 30’uncu Yıl Etkinliği’nin ardından ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi önünde.
Yıldızlı bir gökyüzünün altında, kimi zaman gözyaşlarıyla kimi zaman kahkahalarla, tüm zorluklara rağmen ODTÜ-AAT, Türkiye Astronomi Camiası’nın amiral gemilerinden birini oluşturmaya devam ediyor. Tek gayemiz olan, Türkiye’de bilimin, astronominin ilerlemesini elimizden geldiğince savunuyoruz. Umarız ki, Türkiye’deki her bireyin huzur içinde göğe bakabildiği refah dolu zamanlarda, insanlara daha fazla bilgi verebilme olanağı bulabiliriz. Yıldızınız bol olsun!
ODTÜ Amatör Astronomi Topluluğu olarak saygılarımızla,
Daha fazla bilgi için:
Topluluğumuzun kurucu üylerinden Hülya Tunçay’ın yaptığı açılış konuşmasının tam metni.
Kısaltılmış bağlantı: http://tinyurl.com/gnyux6h
30 Yılda birikmiş fotoğraflardan oluşan “Bir Zamanlar AAT Fotoğraf Albümü”
